Inzichten & uitzichten

Trouwe lezers van mijn columns weten dat ik al eerder melding heb gemaakt van mijn workshop "Glazig uit het raam staren". Een korte cursus waarin ik uitleg hoe je die maalstroom in je kleine hersentjes (dixit: dichter/performer Johnny van Doorn) tot bedaren kunt brengen en ik voordoe hoe je de drang om het leven zo productief mogelijk te besteden kan uitschakelen. Nee, dit heeft niets te maken met mindfulness, maar met bezigheden die verloren dreigen te gaan omdat ze ogenschijnlijk zinloos zijn. Zoals het kijken vanaf een viaduct naar het voorbijrazende verkeer. Een hypnotiserende zen-achtige exercitie, voornamelijk beoefend door op hun fiets leunende pensionado's en, ik geef toe, qua fijnstof minder gezond dan het staren naar de branding. Mijn cursus is een variatie hierop: het Oud-Jordanees uit het raam koekeloeren. 

Wat heb je nodig? Een comfortabele stoel of vensterbank, goede koffie en een paar optische instrumenten zoals een verrekijker of een camera met telelens. (Gebruik hiervan is bij de cursus inbegrepen.) “Telelens” klinkt meteen heel voyeuristisch en Hitchcock-achtig, maar wees gerust, we gaan niet naar schaars geklede overbuurvrouwen of
-mannen kijken.

We gaan iets doen wat in de Duitse taal zo mooi beobachten heet, observeren. De crux is dat het staren naar volkomen oninteressante dingen zeer rustgevend kan werken. Ik verkondig hier uiteraard geen revolutionaire theorie, in de literatuur en kunst barst het van de werken die in eerste instantie dodelijk saai lijken, maar juist daardoor een weldadige werking op het brein hebben. Ik ga hier niet voor de zoveelste keer De Avonden van Reve aanhalen. In Het Bureau van Voskuil gebeurt er vijfduizend pagina's in feite ook helemaal niets. En ook bij het toneelstuk Wachten op Godot van Beckett wordt het geduld van de toeschouwer op de proef gesteld. De film Empire van Andy Warhol laat in één shot van ruim acht uur het Empire State Building zien. (Dit is trouwens echt voor gevorderden.) Gebeuren er tijdens zo'n sessie, die zo maar twee uur kan duren, spannende dingen? Nee, eigenlijk niet. Maar je voelt 'm al, in dat "eigenlijk" zit een clausule besloten. Een sterretje dat je aantreft bij sommige contracten of gebruiksaanwijzingen. Bij dat * staan in kleine lettertjes de juridische nooduitgangen en ingenieuze klapdeuren waardoor de verkoper altijd kan ontsnappen als de koper zich tekortgedaan voelt. Nu heb ik jullie niets te verkopen behalve mijn inzichten en uitzichten, maar ik ga de stelling "er gebeurt eigenlijk niets" toch iets nuanceren. Want vanuit mijn raam (of elk ander raam) zien wij dingen die ogenschijnlijk triviaal lijken maar bij nadere bestudering wel degelijk interessant zijn. Een willekeurige Beobachtung op zaterdag 20 maart 2021:

14: 02
Man met kekke, splinternieuwe cabrio sleept een aanhanger met daarop een compleet bijkantoor en andere meuk. De echt chique cabriorijder vindt een trekhaak een affront. Bovenstaande foto bewijst dat.

14:11
Opa met kleinkind in het speeltuintje hier voor de deur. Jochie van amper drie klautert op het befaamde, door Aldo van Eyck ontworpen klimrek. Opa moet kleinkind behoeden voor letsel, maar wil ook schattige actiefoto's maken. Opa laat telefoon vallen. Ondanks de rubberen tegels valt die in drie stukken uiteen: batterij, hoesje en printplaat. Opa tilt kleinkind in zandbak en zet rustig telefoon in elkaar. Dan belt hij op. We kunnen niet horen wat-ie zegt.(Huiswerk voor volgende week: beschrijf de conversatie.)

14:46
Wagentje van Stadsreiniging parkeert bij de afvalcontainers. Dit gebeurt bijna elke dag, weet ik uit eerdere waarnemingen. Het is een prima plek voor de heren in oranje hesjes om hun boterhammetje op te eten. Dat is ze zeer gegund, eet smakelijk! Een berg oud hout die iemand, tegen de kansloze voorschriften in, heeft gedumpt wordt (hoewel duidelijk in het zicht van de heren) niet opgeruimd. Het ondoorgrondelijke protocol van de Gemeente Amsterdam staat dit namelijk niet toe. Na twintig minuten rijdt het wagentje weg. Het hout blijft, zo voorspel ik, nog zeker vier dagen liggen.

15:04 uur
Door de gracht, de Boerenwetering, peddelt rustig van rechts naar links een sup (stand up paddler) terwijl over de weg van links naar rechts een suv (sports utility vehicle) scheurt. Verschil één letter en 70 km/u.

15:28 uur
Gezelschap bont uitgedoste mensen trommelt voorbij. Het is de laatste weken een bekend ritueel: wuppies, knuffies, plotties en vrouwen van Plattelandsvereniging Nunspeet-Binnen klonteren samen tot een stoet uit het Circus Jeroen Bosch dat vergeefs probeert de tenten op te slaan op het Museumplein. Zij voelen zich, opgezweept door Baudet c.s. “beknot in hun Vrijheid”. Als cursusleider mag ik slechts waarnemen en onderdruk met grote moeite de aandrang om ordinair Jordanees te gaan schelden. 

15: 59
Raket van Elon Musk schiet door het beeld. Recentelijk is de straat waaraan ik woon voorzien van een nieuwe asfaltlaag. Een verkeersdeskundige ben ik niet, maar ik begrijp dat een glad wegdek stiller is dan een hobbelige klinkerweg, hoe mooi en nostalgisch dat er ook uitziet. Er is op de tekentafel iets bedacht en uitgevoerd dat lijkt op het dek van het vliegdekschip USS Enterprise. 

Zodra het verkeerslicht op de kruising met de Ceintuurbaan op groen springt geeft iedereen vol gas vanwege het aanlokkelijke perspectief en de wolkenpartijen die in het verschiet liggen. Midden op deze startbaan is een oversteekplaats voor fietsers. Veel Amsterdamse fietsers denken dat ze met hun bravoure voorrang kunnen afdwingen en dat ze onsterfelijk zijn. Ze hebben echter niet gerekend op twee categorieën automobilisten. Ten eerste: jonge gassies in opgepimpte autootjes met geblindeerde ramen die niet van plan zijn een nieuw record op dit baanvak te laten frustreren door een fokking fiets. Ten tweede: Tesla-rijders die elke keer weer de petrolheads inpeperen dat een elektrisch aangedreven auto qua accelereren veruit superieur is.

16:10
Man met contrabas op de rug maakt gevaarlijk slagzij. Het zijn van die momenten dat-ie denkt: "Mijn oude moeder had gelijk, ik had toch voor de viool moeten kiezen..."

16:19
Twee jonge vrouwen lopen in formatie met hun telefoon voor hun gezicht. Het is de bekende houding van de homo telefonicus die het resultaat is van miljoenen jaren evolutie. Het is niet denkbeeldig dat de vrouwen met elkaar aan het facetimen zijn.

16:23
Jonge moeder fietst langs. Achterop een zitje met klein meisje, voorop krat met daarin een kinderfietsje. Vrolijkmakend bewijs dat het rijwiel een van de beste uitvindingen is van de laatste 150 jaar.

16:40
Motormuis houdt Biròbal aan. Als weggebruiker heb je in Amsterdam alleen iets te vrezen van agenten op motorfietsen. Ze zijn streng en meedogenloos. Ik ben geneigd te zeggen: "Meer motormuis op straat!" De plaag komt in dit geval niet van muizen maar van de Biròballen. (Je weet wel, met die hipster-Canta's.)

16:51
Coole kikker fietst met zonder handen. Alles klopt: kleding, petje, bril, sneakers, Van Moof en, zoals het hoort, nonchalant de armen over elkaar.

16:58
De Heineken-bierkar sjokt langs. Het wordt inderdaad tijd voor een versnapering (inbegrepen bij de workshop). Tot de volgende keer, adem in, adem uit...

© 2021  Martin Mulder
Eindredactie Emilia van Heuven